Η Καλλιέργεια των Μανιταριών

Μία άκρως ελκυστική επένδυση, που μπορεί να αποφέρει καλό εισόδημα, αποτελεί η εναλλακτική καλλιέργεια μανιταριών στη χώρα μας. Παράλληλα, όμως, υπάρχει και δυνατότητα χρηματοδοτικής ενίσχυσης μέσα από τον επενδυτικό νόμο για την τυποποίηση και τη μεταποίηση των μανιταριών.

Αρχικά, ο μελλοντικός επενδυτής, ανεξάρτητα με το αν πρόκειται να ασχοληθεί με την καλλιέργεια μανιταριών, θα πρέπει να γνωρίζει ορισμένα πράγματα.

• Ικανότητα της τοπικής αγοράς για απορρόφηση του προϊόντος. Έρευνα αγοράς, τιμές, ποσότητες, διαθεσιμότητα. Ειδικά για το μανιτάρι θα πρέπει η τοπική αγορά να μπορεί να απορροφήσει μια ικανοποιητική ποσότητα σε μια τιμή άνω των 3,5-4 ευρώ. Εάν στην περιοχή υπάρχουν πέρα της μίας μονάδας μανιταριών, τότε η τοπική απορρόφηση είναι σχεδόν αδύνατο να απορροφήσει όλα τα μανιτάρια.

• Εποχικότητα κατανάλωσης του προϊόντος. Έχει να κάνει κυρίως με επενδύσεις σε νησιά ή σε άλλες τουριστικές περιοχές και είναι στοιχείο απαραίτητο για τη μελέτη του κύκλου καλλιέργειας.

• Χρόνος συντήρησης του προϊόντος. Το μανιτάρι έχει συνολικό χρόνο συντήρησης από την ημέρα παραγωγής του 10 ημέρες. Θα πρέπει, δηλαδή, η ημερήσια ποσότητα μανιταριών να είναι τέτοια ώστε να μπορεί να πουληθεί από τον παραγωγό μέσα σε 1-2 το πολύ ημέρες.

• Ποιοτικά χαρακτηριστικά και προδιαγραφές προϊόντος. Δεν παράγουν όλοι οι θάλαμοι και όλα τα υποστρώματα την ίδια ποιότητα μανιταριού.

• Καλλιεργητικά δεδομένα, κόστος παραγωγής, συνθήκες παραγωγής.

Συγκεκριμένα, για την καλλιέργεια μανιταριών όλοι οι νέοι καλλιεργητές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το αντικείμενο της καλλιέργειας απαιτεί στοιχειώδεις γνώσεις μυκητολογίας και βιολογίας του μανιταριού. Η καλλιέργεια των μανιταριών είναι ιδιαίτερα απαιτητική εργασία, που εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες (θερμοκρασία, υγρασία, διοξείδιο του άνθρακα, φωτισμός, ταχύτητα αέρα, ποσότητα φρέσκου αέρα, υγιεινή-ασθένειες, σύστημα κλιματισμού, ποιότητα νερού, είδος ύγρανσης, συνθήκες μεταφοράς υποστρώματος, υβρίδιο, υπόστρωμα, συγχρονισμός απαραίτητων περιβαλλοντικών ρυθμίσεων με τις βιολογικές απαιτήσεις του μύκητα, κλιματολογικές συνθήκες).

Πρώτες ύλες για την καλλιέργεια.

Η καλλιέργεια μπορεί να γίνει με υλικά κατάλληλα για να θρέψουν τα μανιτάρια τα οποία ονομάζονται υποστρώματα, αλλά και σε κορμούς δένδρων για μερικά από αυτά, όπως ο πλευρώτους, η λεντινούλα κ.ά. Τα υποστρώματα μπορεί να προμηθευτεί κάποιος έτοιμα (αποστειρωμένα και εμβολιασμένα με τον σπόρο του μανιταριού). Μπορεί όμως να προμηθευτεί τον σπόρο και να εφοδιαστεί με υλικά κατάλληλα για να δημιουργήσει μόνος του το υπόστρωμα. Τα ίδια ισχύουν και για τους κορμούς δένδρων που μπορούν να αποσταλούν πακέτο στον ενδιαφερόμενο, αλλά και να προετοιμαστούν από τον ερασιτέχνη και να εμβολιαστούν με σπόρο που θα αγοράσει.

Κατάλληλο μέρος για την καλλιέργεια.

Το κατάλληλο για την καλλιέργεια μέρος πρέπει να είναι απάνεμο, να έχει έμμεσο φωτισμό, να είναι δροσερό και κατά το δυνατόν υγρό, σε κήπο, βεράντα, κάτω από σκάλες, ακόμα κάτω και από τον νεροχύτη σε περίπτωση που η καλλιέργεια γίνει στο σπίτι. Σε εξωτερικό περιβάλλον θα πρέπει να προστατευτεί η καλλιέργεια με άχυρο ή φτέρη, με λευκό πλαστικό ή μουσαμά, με ψάθα και άλλα διαθέσιμα υλικά. Καλό θα είναι βέβαια να προτιμήσουμε την καλλιέργεια τους σε θερμοκήπιο.

Ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης.

Φως: Τα πλευρώτους χρειάζονται φως. Θα πρέπει το μέρος όπου έχουμε τοποθετήσει το υπόστρωμα να είναι φωτεινό αλλά όχι απευθείας στον ήλιο. Το φως στο οποίο μπορούμε να διαβάσουμε είναι αρκετό. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ας μένει στο σκοτάδι.

Θερμοκρασία: Ιδανική θερμοκρασία για να φυτρώσουν τα μανιτάρια είναι 6-18oC. Σε θερμοκρασίες κάτω των 6oC δεν χαλάνε αλλά καθυστερούν. Σε θερμοκρασίες πάνω από 25oC δεν φυτρώνουν.

Νερό – Υγρασία: Ο πιο εύκολος τρόπος για να δημιουργήσουμε συνθήκες υγρασίας στο περιβάλλον γύρω από το υπόστρωμα είναι μια υγρή επιφάνεια που να έχει μόνιμα νερό (αφρολέξ, πιατάκι, κ.τ.λ.).
Εάν το δάπεδο πάνω στο οποίο έχουμε τοποθετήσει το υπόστρωμα είναι χώμα ή τσιμέντο, τότε απλά το διατηρούμε υγρό βρέχοντάς το. Σε περίπτωση που το υλικό από κάτω είναι πλακάκι ή μάρμαρο, θα πρέπει να στρώσουμε μια μοκέτα, αφρολέξ ή κάτι άλλο το οποίο όταν το βρέχουμε να κρατάει υγρασία.
Κάτω από καλές συνθήκες θα ξεκινήσουν να φυτρώνουν σε 7-14 ημέρες.

Συλλογή.

Η συλλογή των πλευρώτους διεξάγεται με ένα απλό τράβηγμα ολόκληρης της καρποφορίας από το σημείο που φυτρώνει.

ΟΙ Απαιτήσεις.

Ιδανική καλλιέργεια για αρχάριους το πλευρώτους. Το κάθε είδους μανιτάρι έχει τελείως διαφορετικές απαιτήσεις τόσο στο υπόστρωμα καλλιέργειας όσο και στις συνθήκες παραγωγής. Καλό είναι κάποιος -σύμφωνα με τους εξειδικευμένους γεωπόνους- που θέλει να μάθει την καλλιέργεια των μανιταριών, να ξεκινήσει πρώτα με το πλευρώτους. H καλλιέργεια του μανιταριού πλευρώτους είναι ευκολότερη, συγκρινόμενη με αυτή του λευκού μανιταριού και είναι απλούστερη η διαδικασία παρασκευής του υποστρώματος.

Θρεπτική αξία μανιταριών.

Το πλευρώτους αποτελεί τροφή ιδιαίτερης διαιτητικής σημασίας, αφού οι πρωτεΐνες του βρίσκονται μεταξύ των πρωτεϊνών των φυτών και των ζώων. Ακόμα, αποτελείται κύρια από νερό (89-90%), 2% λιπαρά (υψηλή περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα οξέα), υδατάνθρακες και ίνες. Η λέξη «pleurotus» προέρχεται από την εκλατινισμένη αρχαία ελληνική λέξη «πλευρικός ους», που σημαίνει πλευρικό αυτί. Ο όρος περιγράφει το πώς φύεται το συγκεκριμένο είδος στο φυσικό του περιβάλλον. Στη φύση, τα μανιτάρια pleurotus φύονται πάνω σε κορμούς δέντρων πλαγίως, χωρίς να σχηματίζουν κοτσανάκι, αλλά και χωρίς να θυμίζουν μορφολογικά τα υπόλοιπα είδη που φύονται στο έδαφος. Τα πλευρώτους είναι εξαιρετικά νόστιμα, ενώ το ιδιαίτερο άρωμά τους και η γεύση τους θυμίζουν αυτήν των άγριων μανιταριών.

Τα μανιτάρια λεντινούλα και γκριφόλα κατατάσσονται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα στα φαρμακευτικά μανιτάρια. Ο όρος «φαρμακευτικά» μανιτάρια αναφέρεται στη σύγχρονη παγκόσμια βιβλιογραφία σε μανιτάρια τα οποία έχουν από την αρχαιότητα χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή Ιατρική με εξαιρετικά αποτελέσματα. Σύγχρονες μελέτες επιβεβαιώνουν την παρουσία διάφορων βιοδραστικών ενώσεων στα συγκεκριμένα μανιτάρια με επιβεβαιωμένη ωφέλιμη επίδραση στην καλή υγεία του ανθρώπου. Καταναλώνοντας μανιτάρια της κατηγορίας αυτής δεν αντικαθίσταται κάποια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, αλλά συμπληρώνεται το διαιτολόγιο με ένα νόστιμο έδεσμα υψηλής διατροφικής αξίας, το οποίο συμβάλλει θετικά σε διάφορες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.

Οι κύριες ουσίες που έχουν ανιχνευθεί στην γκριφόλα ( μαϊτάκε) αυτά είναι οι β-γλουκάνες, η «grifolan» και η «grifolin ?LE». Ακόμη έχουν βρεθεί 5-νουκλεοτίδια ( 200-306mg/100gr), φωσφολιπίδια και εργοστερόλη. Σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες, η συχνή χρήση του μανιταριού αυτού (3-5 ημέρες / εβδομάδα) ως τροφή ή ως τσάι, μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά κατά της εκδήλωσης καρκίνου, ενώ συμβάλλει στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού.
Η λιανική τους τιμή σε φρέσκια μορφή σε χώρες της Ευρώπης μπορεί να αγγίξει και τα 15 ή 20 ευρώ/ κιλό.

Τα κέρδη της καλλιέργειας σε 10 τ.μ.

125 κιλά παραγωγή σε τρεις μήνες. Σε έναν χώρο 10 τ.μ. με τον κατάλληλο κλιματιστικό μπορούν να τοποθετηθούν 25 μπλοκ πλευρώτους. Τα 25 μπλοκς θα ξεκινήσουν σε 12 ημέρες να παράγουν τα πρώτα μανιτάρια και 5-6 ημέρες μετά θα ξεκινήσει η πρώτη παραγωγή. Συνήθως η πρώτη παραγωγή είναι το 50% της συνολικής. Μετά από 10-14 ημέρες θα ξεκινήσει ο 2ος κύκλος παραγωγής κοκ. Σε διάστημα 10-12 βδομάδων θα έχουμε πάρει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μας και συνεπώς τότε μπορούμε να αλλάξουμε την καλλιέργεια. Ετσι λοιπόν, ο μικρός χώρος των τ.μ. θα έχει δώσει μέσα σε 3 μήνες 125 κιλά μανιτάρια. Με ένα πρόχειρο υπολογισμό και με τιμή χονδρικής τα 4 ευρώ, τα έσοδα είναι 2.000 ευρώ. Στην περίπτωση των 2 νέων μανιταριών θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να κατασκευαστούν ειδικά ράφια καλλιέργειας με μεταλλικό σκελετό ανοξείδωτα ή γαλβανιζέ για τη αποφυγή μολύνσεων. Στην περίπτωση που από τον πρώτο χώρο των 10 τ.μ. θελήσει κάποιος να επεκτείνει την καλλιέργεια μανιταριών, τότε θα πρέπει να ενημερωθεί καλύτερα μέσω των ειδικών γεωπόνων, προκειμένου τα μανιτάρια να φυτρώνουν σύμφωνα με το πλάνο που έχει τεθεί και όχι τυχαία σύμφωνα με τις δικές τους προτιμήσεις.